Opublikowano: 25 stycznia, 2021
Przebieg rozprawy karnej nie zawsze jest pełen nagłych zwrotów akcji i skrajnych emocji. Zdecydowanie częściej ma charakter spokojnie prowadzonego procesu. W jego ramach fakty sprawy są przedstawiane przed wymiarem sprawiedliwości, który decyduje o tym, czy oskarżony popełnił przestępstwo, czy może jednak określone zarzuty są bezpodstawne. Przygotowania do rozprawy w sądzie, jak i sama rozprawa karna, to czynności, które mogą ciągnąć się tygodniami. Dziś skupimy się na samym procesie sądowym, opisując (w dużym uproszczeniu) jego przebieg.
Rozprawa karna krok po kroku – początek
Nie zawsze udaje się zakończyć rozprawę karną na jednym terminie. Proces może być przerywany na kilka dni, by np. umożliwić powołanie nowych świadków. Istnieją także przypadki, w których postępowanie sądowe zostaje odroczone (np. na kilka tygodni), ponieważ zarządzenie przerwy nie byłoby w danej sytuacji wystarczające. Skupimy się jednak na tym, jak wygląda rozprawa karna przed wymiarem sprawiedliwości.
Na samym początku sprawa musi zostać wywołana przez protokolanta, który wychodzi na korytarz i recytuje formułkę: „sprawa oskarżonego – imię i nazwisko”. Po tym wezwaniu wszystkie osoby zainteresowane daną rozprawą wchodzą na salę sądową i następuje sprawdzenie obecności. Weryfikowana jest nie tylko lista osób wezwanych, ale także to, czy do procesu zostały dopuszczone wymagane dowody i czy nie ma żadnych przeszkód do rozpoczęcia rozprawy. Jeśli wszystko się zgadza, świadkowie są proszeni o opuszczenie sali.
Przebieg rozprawy karnej – oskarżenie i dowody
Po sprawdzeniu obecności, nadchodzi czas na odczytanie aktu oskarżenia. Za to zadanie jest odpowiedzialny (co do zasady) prokurator. Warto podkreślić, że nie przytacza on pełnej treści aktu oskarżenia, a jedynie streszcza jego zapisy. Gdy czynność ta zostanie ukończona, oskarżony przystępuje do swojej obrony.
Na początku oskarżony jest informowany m.in. o prawie składania wyjaśnień oraz prawie do odmowy składnia wyjaśnień, a także pytany, czy przyznaje się do winy i chce złożyć wyjaśnienia. W zależności od przyjętej linii obrony, oskarżony może udzielić krótkiej wypowiedzi, w której informuje, że zrozumiał zarzut, nie przyznaje się do winy i odmawia składania dalszych wyjaśnień lub dokładnie opisać swoją wersję wydarzeń, przedstawiając okoliczności świadczące o niewinności. Na tym etapie może również otrzymywać pytania od oskarżyciela.
Następnie sąd musi podjąć decyzję, która dotyczy wnioskowanych przez strony dowodów – świadków, nagrań, zdjęć, korespondencji czy różnego rodzaju dokumentów.
Rozprawa karna – zakończenie postępowania i wyrok
Po przeprowadzeniu wymienionych czynności następuje zamknięcie przewodu sądowego, a głos otrzymują strony postępowania, czyli prezentowane są mowy końcowe oskarżyciela i obrony. Polega to zazwyczaj na podsumowaniu oraz ocenie tego, co wynika z przeprowadzonych dowodów – zarówno tych, które świadczą na niekorzyść oskarżonego, jak i tych, przemawiających za jego niewinnością. Po wysłuchaniu stron, sąd udaje się na naradę. Przebieg rozprawy karnej kończy się wydaniem wyroku, który może być ogłoszony tego samego dnia lub w terminie późniejszym – w sprawie zawiłej albo z innych ważnych powodów sąd może odroczyć wydanie wyroku na czas nieprzekraczający 14 dni.