Opublikowano: 4 sierpnia, 2023
We współczesnym świecie, proporcjonalnie do postępu technologicznego, rośnie liczba oszustw i ataków dokonywanych w przestrzeni wirtualnej. Poważnym zagrożeniem dla osób i firm, które korzystają z globalnej sieci, staje się więc cyberprzestępczość. Sprawdź, jakie rodzaje działań kryją się pod tą ogólną definicją, jak nie paść ofiarą oszustów online oraz jak kwestie te regulowane są przez Kodeks karny.
Czym jest cyberprzestępczość?
Zbiór działań przestępczych, które są popełniane w środowisku elektronicznym, głównie przy wykorzystaniu Internetu – ta zwięzła definicja w pełni oddaje charakter cyberprzestępczości. Obejmuje ona różne rodzaje oszustw, których sprawcy wykorzystują technologie informatyczne do swoich nielegalnych działań. Skutkami opisywanego procederu mogą być m.in.:
-
kradzieże danych,
-
oszustwa finansowe,
-
szpiegostwo przemysłowe,
-
naruszenia prywatności,
-
ataki na infrastrukturę krytyczną.
Niektóre przestępstwa takie jak kradzież tożsamości czy nękanie w środowisku online są ukierunkowane na konkretne lub przypadkowe osoby, które mają paść ofiarą oszustów. Inne natomiast mają na celu atakowanie całych instytucji i organizacji, np. poprzez kradzież poufnych danych czy sabotaż systemów.
Jakie są najpopularniejsze rodzaje cyberprzestępczości?
Przestępcy działający w cyberprzestrzeni wykorzystują różnorodne techniki i narzędzia, aby osiągnąć swoje cele. Hakerzy poszukują luk w systemach komputerowych i sieciach, aby uzyskać nieuprawniony dostęp do danych lub spowodować ich wyciek. Innym typem cyberprzestępców są oszuści, którzy wysyłają fałszywe wiadomości lub zakładają strony internetowe w celu wyłudzenia poufnych informacji, takich jak hasła, numery kart kredytowych czy dane logowania. Trzeba w tym miejscu zaznaczyć, że cyberprzestępczość nieustannie się rozwija, a Kodeks karny nie zawsze nadąża za coraz bardziej wyrafinowanymi rodzajami oszustw. Dlatego, aby nie paść ich ofiarą, musisz wiedzieć, czym charakteryzują się najpopularniejsze formy łamania prawa w Internecie.
Phishing
Phishing jest formą oszustwa polegającą na podszywaniu się pod zaufane instytucje lub osoby w celu wyłudzenia poufnych danych, takich jak hasła, numer karty kredytowej czy dane logowania. Przestępcy często wysyłają fałszywe e-maile lub wiadomości SMS, aby skłonić użytkowników do podania swoich poufnych informacji.
Hacking
king oznacza nieautoryzowane uzyskiwanie dostępu do systemów komputerowych lub sieci w celu kradzieży danych, modyfikacji systemu lub zakłócenia jego działania. Hakerzy wykorzystują różne techniki, takie jak ataki typu brute force, wykorzystywanie luk w oprogramowaniu czy ataki DDoS.
Stalking
Stalking to z kolei uporczywe nękanie danej osoby za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Ten rodzaj cyberprzestępczości jest w Polsce ścigany z art. 190a § 1 Kodeksu karnego i podlega karze do 8 lat pozbawienia wolności. Stalkerzy często wykorzystują media społecznościowe, internetowe komunikatory, e-maile oraz inne formy komunikacji w celu zastraszenia, obserwacji lub uporczywego nękania swoich ofiar.
Malware
Termin malware oznacza złośliwe oprogramowanie, tworzone w celu wykradania danych, uszkadzania systemów lub wykorzystywania ich do działań przestępczych. Przykłady takich programów to m.in. wirusy, trojany czy ransomware. Do zainfekowania systemu może dojść poprzez pobranie podejrzanego pliku, odwiedzenie niebezpiecznej strony internetowej lub otwarcie zawirusowanych załączników.
Inne formy cyberprzestępczości
Oprócz opisanych powyżej rodzajów cyberprzestępczości istnieje wiele innych jej form, takich jak rozpowszechnianie nielegalnych kopii filmów lub muzyki czy oszustwa na portalach sprzedażowych. Dynamiczny rozwój technologii w połączeniu z powszechnym dostępem do sieci sprawiają, że cyberoszustwa stają się coraz popularniejsze i bardziej zaawansowane. Nie chcąc paść ofiarą internetowych przestępców, należy być świadomym zagrożeń i znać podstawowe zasady bezpieczeństwa w środowisku online.
Jak nie paść ofiarą cyberprzestępców?
Aby uchronić się przed wyłudzeniem danych, oszustwami majątkowymi czy zainfekowaniem urządzeń złośliwym oprogramowaniem, przestrzegaj poniższych wskazówek:
-
z rezerwą traktuj wszelkie nieznane lub podejrzane treści, linki, załączniki czy otrzymywane wiadomości,
-
weryfikuj strony www, które wymagają podania poufnych danych lub wywołują Twój niepokój,
-
twórz unikalne i skomplikowane hasła dla różnych kont, zawierające kombinację liter, cyfr i znaków specjalnych. Unikaj oczywistych haseł, takich jak daty urodzenia czy imiona bliskich,
-
korzystaj z uwierzytelnienia dwuskładnikowego, logując się na swoje konta elektroniczne,
-
regularnie aktualizuj wszystkie używane aplikacje, systemy operacyjne i programy antywirusowe, aby chronić się przed najnowszymi zagrożeniami,
-
bądź na bieżąco z nowymi zagrożeniami i rodzajami cyberprzestępczości.
-
pamiętaj, że publiczne instytucje, takie jak banki, ubezpieczyciele czy policja nigdy proszą o podanie poufnych informacji drogą elektroniczną,
-
unikaj korzystania z publicznych, niezabezpieczonych sieci Wi-Fi,
-
regularnie twórz kopie zapasowe swoich danych na zewnętrznych nośnikach lub w chmurze – dzięki temu w przypadku utraty danych lub ataku, nie stracisz dostępu do informacji.
Skuteczna walka z cyberoszustwami wymaga zaangażowania wymiaru sprawiedliwości, sektora prywatnego, dostawców usług internetowych i samych użytkowników. Warto o tym pamiętać i przestrzegać praktyk bezpiecznego korzystania z internetu zarówno w domu, jak i w miejscu pracy.
Cyberprzestępczość, a Kodeks karny
Nawet wiedząc, jak nie paść ofiarą cyberprzestępczości i przestrzegając powyższych wskazówek, możesz stać się celem ataku internetowych oszustów. Pamiętaj, że prawo karne reguluje te kwestie, dlatego niezwłocznie zgłoś oszustwo lub jego próbę administratorom serwisu oraz organom ścigania: policji, lub prokuraturze. Zgodnie z art. 267 § 1 Kodeksu karnego kto bezprawnie uzyskuje dostęp do informacji dla niego nieprzeznaczonych, podlega karze do 2 lat pozbawienia wolności. Z kolei art. 190a § 1 i 2 k.k. porusza kwestie dotyczące m.in. stalkingu, gróźb karalnych oraz kradzieży tożsamości, podlegającym obecnie karze do 8 lat więzienia.
