Opublikowano: 5 maja, 2024
Jak można prawnie rozporządzić majątkiem na wypadek śmierci? Zgodnie z obowiązującym prawem, jedyną możliwością jest złożenie woli w formie testamentu. Testament jest to ściśle sformalizowany dokument, dlatego lepiej wiedzieć, jak go dobrze przygotować, aby nie okazało się, że jest nieważny. W jego sporządzeniu może pomóc prawnik. Przepisy prawne – w zależności od okoliczności, dopuszczają wyrażenie ostatniej woli w różnej formie.
Jak napisać testament? Przykładowy wzór zamieszczamy poniżej!
Po co jest testament?
Jeśli ktoś chce po śmierci przekazać swój majątek określonej osobie, powinien zrobić to zgodnie z prawem – w określony co do treści oraz formy sposób. Co to jest testament? To dokument, z którego wynika, w jaki sposób dana osoba zadecydowała o dziedziczeniu jej mienia, na wypadek swojej śmierci. Zasady jego sporządzania reguluje przede wszystkim kodeks cywilny.
Rodzaje testamentów i czym się różnią?
Jakie są rodzaje testamentów? W polskim prawie istnieją dwie główne grupy testamentów:
-
zwykły – holograficzny (własnoręczny), notarialny i alograficzny;
-
szczególny – ustny, podróżny i wojskowy.
Czym się różnią? Oto ich charakterystyka:
Własnoręczny (holograficzny)
Ten rodzaj testamentu jest najpopularniejszym, a zarazem najłatwiejszym dokumentem do przygotowania, a sporządzić go może tylko osoba, która ma pełną zdolność do czynności prawnych. Nazwa wzięła się stąd, że spadkodawca pisze go w całości pismem ręcznym (własnoręcznie), podpisuje i opatruje datą. Ta ostania pozwala stwierdzić, czy w chwili sporządzania pisma był w pełni świadomy swojej woli lub w sytuacji wielości testamentów – ułatwia wskazanie, który jest ostatni i w świetle prawa ważny.
Dokument ten może zawierać wyrażenie ostatniej woli tylko jednego spadkodawcy, a powołanie spadkobiercy musi mieć charakter bezwarunkowy, czyli dziedziczenie jest niezależne od spełnienia warunku lub od terminu.
Wzór testamentu własnoręcznego – przykład:
Ja, ……………., zamieszkały w ……., przy ul. ………………, legitymujący się dowodem osobistym …………………….., świadomy podejmowanej czynności i bez jakiegokolwiek przymusu oświadczam, że do całości spadku po mnie powołuję….. zamieszkałego w…….., przy ul. ………...
Miejscowość, dnia …..
Podpis ……….
Notarialny
Jak już sama nazwa wskazuje, ostatnią wolę na polecenie testatora spisuje notariusz i nadaje jej formę aktu notarialnego. Następnie odczytuje go na głos, a gdy spadkodawca zgadza się z jego treścią, dochodzi do podpisania dokumentu opatrzonego datą sporządzenia.
Jak wygląda testament notarialny? Oto przykładowy (uproszczony) wzór:
Jan Kowalski, imiona rodziców: ….. i ….., żonaty, miejsce zamieszkania: ….., nr i seria dowodu osobistego: ……., ważny do dnia ……. r., PESEL: ……., oświadcza, że do całego spadku powołuje……, imiona rodziców: ……. i ……., PESEL ……. etc. W przypadku, gdyby …….. nie mógł / nie chciał być jego spadkobiercą, wówczas w jego miejsce powołuje do całego spadku….
Oprócz tego, testament notarialny zawiera informacje o tym, że notariusz poinformował spadkodawcę m.in. o zasadach funkcjonowania Notarialnego Rejestru Testamentów (NORT) oraz o zakresie danych podlegających ujawnieniu w rejestrze w przypadku zarejestrowania testamentu w NORT. Uwzględnia się w nim także koszt wynagrodzenie oraz podatek VAT.
Obowiązkowy jest także zapis, że „Akt ten został odczytany, przyjęty i podpisany”.
Za ten rodzaj testamentu wnosi się opłatę zgodną z obowiązującą taksą notarialną.
Alograficzny
Ta forma testamentu jest stosowana w sytuacji, gdy osoba, która chce przekazać swoją ostatnią wolę, nie jest w stanie zrobić tego własnoręcznie. Aby jednak był ona ważny w świetle prawa, potrzebna jest obecność dwóch świadków (spełniających określone warunki) oraz urzędnika (np. wójta, burmistrza, starosty, prezydenta miasta, kierownika Urzędu Stanu Cywilnego). Gdy testator złoży oświadczenia i zostaną one spisane wraz z datą sporządzenia, a nie będzie mógł złożyć pod nimi podpisu, wzmianka o tym (wraz z przyczyną) również powinna się znaleźć w dokumencie.
Testamentu alograficznego nie mogą sporządzić osoby głuche albo nieme.
Ustny
Gdy istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo ze względu na okoliczności nie można zachować zwykłej formy testamentu, bądź jest to to bardzo utrudnione, ostatnia wola może zostać wyrażona w formie ustnej. Musi się to odbyć w obecności co najmniej trzech świadków. Oświadczenie testatora powinno zostać spisane przed upływem roku od jego złożenia wraz z miejscem i datą sporządzenia go. Pismo to podpisują: spadkodawca i co najmniej dwaj świadkowie.
Podróżny
Ten typ testamentu możliwy jest do przygotowania podczas podróży polskim statkiem morskim lub powietrznym. Stosowny dokument sporządza się przed dowódcą jednostki lub jego zastępcą, którzy spisują i odczytują wolę spadkodawcy w obecności dwóch świadków. Następnie wszyscy uczestnicy tego wydarzenia składają podpisy. Tego rodzaju dokument – podobnie jak inne testamenty szczególne – jest co do zasady ważny przez sześć miesięcy od momentu jego sporządzenia, chyba, że spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu.
Wojskowy
Dotyczy on żołnierzy pełniących służbę wojskową, zaś szczegóły co do formy tego testamentu zostały określone w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej.
W każdej chwili można skonsultować z prawnikiem zarówno formę testamentu (podane wzory są tylko przykładowe i bardzo uproszczone), jaką należy wybrać w danej sytuacji, jak i konkretne kwestie związane ze spadkiem.
