Czym jest małżeńska wspólność majątkowa?

Opublikowano: 5 maja, 2024

Na czym w świetle prawa polega zarządzanie wspólnym mieniem w związku małżeńskim? Po ilu latach małżeństwa powstaje wspólność majątkowa? Wyjaśniamy te i wszystkie inne kwestie, które są z nią związane.

Czym jest wspólność majątkowa i jak powinno wyglądać zarządzanie nią?

Wiele osób, które przychodzi do kancelarii, zadaje pytanie: co to jest wspólność majątkowa? Zgodnie z obowiązującymi przepisami, zasadniczo każdy przedmiot nabyty po ślubie staje się własnością zarówno męża, jak i żony. W ten sposób – co do zasady – wszystkie dobra materialne i prawa majątkowe nabyte zaraz po sformalizowaniu związku, są współwłasnością małżonków.

Małżeńska wspólność majątkowa powinna być zarządzana zgodnie z zasadą równości obu stron. Przysługuje im więc takie samo prawo do dysponowania mieniem, nawet jeśli np. jedna z nich w większym stopniu zajmuje się kwestiami finansowymi. Oznacza to również, że małżonkowie mają obowiązek wzajemnie informować o stanie swojego majątku oraz ewentualnych zobowiązaniach, jakie mogą ich obciążyć.

Co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków?

Ustawowo tworzą go przedmioty majątkowe, jakie mąż i żona nabywają w trakcie trwania małżeństwa. Współwłasność małżeńska obejmuje więc:

• wynagrodzenie za pracę każdego z małżonków,

• dochody z innej działalności – jeśli takie mają,

• kwoty składek zewidencjonowane w ZUS-ie,

• środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego,

Ponadto nawet jeśli małżonkowie mają różne konta bankowe, to i tak pieniądze są wspólne. Wówczas, gdyby doszło do rozwodu, majątek ten będzie rozdzielany pomiędzy nich bez względu na to, gdzie są ulokowane środki finansowe. Podobnie wygląda sytuacja dotycząca wspólnych przedmiotów, które mąż lub żona przechowuje w skrytce bankowej.

Co nie jest współwłasnością małżeńską, czyli czym jest majątek osobisty?

Zawarcie związku małżeńskiego nie oznacza, że wszystkie przedmioty stają się współwłasnością obu stron. Wynika to z tego, że każdy z małżonków ma jeszcze (może mieć) swój osobisty majątek po ślubie. Składają się na niego rzeczy, które małżonek:

• nabył przed powstaniem wspólności majątkowej,

• uzyskał jako nagrodę za osobiste osiągnięcia bądź jako zadośćuczynienie za doznaną krzywdę,

• otrzymał przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę.

W związku z powyższym np. mieszkanie kupione przed ślubem będzie własnością wyłącznie małżonka, który je zakupił.

Jakie są rodzaje współwłasności małżeńskiej?

Ustrój majątkowy można w każdej chwili zmienić. Wspólność majątkowa po ślubie może zostać zamieniona na jeden z poniższych wariantów:

• rozszerzona wspólność majątkowa – polega ona na tym, że część majątku nabyta przez jednego z małżonków przed ślubem, staje się współwłasnością małżeńską. W praktyce oznacza to np., że nieruchomości zakupione przed sformalizowaniem związku będą należały do obu stron po ślubie;

• ograniczona wspólność majątkowa – w tej sytuacji część przedmiotów nabyta w trakcie trwania małżeństwa uznawana jest za majątek osobisty wyłącznie żony albo męża. Pozostała za to część składników majątkowych, dalej traktowana jest jako wspólna;

• rozdzielność majątkowa – oznacza ona, że w związku nie obowiązuje wspólność majątkowa, czyli wszelkie przedmioty oraz dochody należą do osoby, która je uzyskała;

• rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków – ustrój pozwalający na domaganie się wyrównania dorobków w przypadku rozwodu.

• Przed wyborem ostatecznej opcji, warto dobrze się zastanowić, ponieważ będzie miało to znaczenie np. przy szacowaniu zdolności kredytowej poszczególnych małżonków.

Po ilu latach małżeństwa majątek jest wspólny?

Współwłasność powstaje już w chwili sformalizowania związku małżeńskiego, o ile obie strony nie zadecydują inaczej. W praktyce zdarza się, że np. po ślubie małżonków obowiązuje wspólność majątkowa, a później małżonkowie decydują się na rozdzielność bądź odwrotnie.

Współwłasność małżeńska ustaje ustawowo po śmierci męża lub żony. Ponadto do takiej sytuacji może dojść również w wyniku:

• rozwodu,

• ustanowienia umownego ustroju majątkowego,

• wyroku w kwestii rozdzielności majątkowej.

Decydując się na wspólność majątkową, obie strony muszą być też świadome tego, że co do zasady solidarnie odpowiadają również za zobowiązania. Przed zawarciem małżeństwa można skonsultować z adwokatem wszystkie kluczowe kwestie, aby wyjaśnić wszelkie wątpliwości związane z ewentualnymi długami, czy innymi konsekwencjami prawnymi.