Co zrobić, gdy zostaniesz zatrzymany przez policję?

 

Opublikowano: 11 kwietnia, 2023

Zatrzymanie policyjne jest jednym z najdalej idących środków, które – bez wyroku sądu – ograniczają wolność osobistą. Dlatego praktycznie każdy powinien poznać odpowiedź na pytanie, co zrobić, gdy dojdzie do zatrzymania policyjnego. W końcu nigdy nie wiadomo, kiedy możemy znaleźć się w takiej sytuacji.

 

Kto może dokonać zatrzymania?

Zatrzymania policyjne zawsze stanowią przykład stosowania środków przymusu. Tym samym zatrzymanie nigdy nie może zostać przeprowadzone w sposób dowolny. Kwestie te reguluje przede wszystkim Kodeks postępowania karnego. Co istotne, należy pamiętać, że Kodeks ten zezwala każdemu na dokonanie zatrzymania. Możliwość ta pojawia się w dwóch sytuacjach. Po pierwsze każdy ma prawo zatrzymać osobę na gorącym uczynku popełnienia przestępstwa. Po drugie z tego uprawnienia można skorzystać w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości.

Zawsze jednak zatrzymanego trzeba niezwłocznie oddać w ręce Policji. W przeciwnym razie prawa osoby zatrzymanej są bezwzględnie łamane. Ustawodawca po prostu wykluczył możliwość jakiegokolwiek „wymierzania sprawiedliwości” przez kogokolwiek innego, niż organy państwa. Stąd zatrzymanie przez policję jest standardowym rozwiązaniem, także wtedy, gdy zatrzymanie przeprowadza osoba niebędąca funkcjonariuszem Policji.

 

Kiedy policja może kogoś zatrzymać?

Kodeks postępowania karnego rozróżnia okoliczności, gdy Policja może kogoś zatrzymać oraz te, gdy ma taki obowiązek. Tym samym zatrzymanie przez Policję nie może zostać przeprowadzone bezpodstawnie. Zgodnie z przepisami, Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo, a zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby albo zatarcia śladów przestępstwa bądź też nie można ustalić jej tożsamości albo istnieją przesłanki do przeprowadzenia przeciwko tej osobie postępowania w trybie przyspieszonym.

Ponadto Policja ma uprawnienia do zatrzymania osoby podejrzanej, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, a zachodzi obawa, że ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi. W każdym z tych dwóch przypadków, to czy Policja skorzysta z prawa zatrzymania zależy od oceny jej funkcjonariuszy. Chyba, że zatrzymanie zleciły inne organy państwowe, np. prokuratura lub sąd.

 

Na czym polega obowiązek zatrzymania?

Jednocześnie prawo karne zawiera przepis przewidujący, że zatrzymanie przez Policję jest obowiązkowe. Chodzi tu o sytuację, gdy podejrzany o popełnienie przestępstwa z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, dokonał tego z użyciem broni palnej lub innego niebezpiecznego przedmiotu, a jednocześnie zachodzi obawa, że ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi. W takich okolicznościach zatrzymanie podejrzanego jest obligatoryjne.

 

Co się dzieje po zatrzymaniu przez policję?

Po zatrzymaniu przez Policję, co oczywiste, osobę zatrzymaną należy natychmiast poinformować o przyczynach zatrzymania oraz o przysługujących jej prawach. Prawa osoby zatrzymanej obejmują m.in. prawo do: korzystania z pomocy adwokata, do korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie włada w wystarczającym stopniu językiem polskim, do składania oświadczeń i odmowy składania oświadczeń, do otrzymania odpisu protokołu zatrzymania, do dostępu do pierwszej pomocy medycznej.

Prawa zatrzymanego przez Policję muszą być bezwzględnie przestrzegane, dlatego nigdy nie wolno odmawiać zatrzymanemu – przykładowo – kontaktu z zawodowym prawnikiem, co ma szczególnie istotne znaczenie w perspektywie realizacji prawa do obrony. Co prawda w większości spraw zatrzymany może bronić się sam, ale ze względu na specyfikę prawa karnego jest to niezmiernie trudne.

Z zatrzymaniem wiąże się także obowiązek sporządzenia protokołu. Kodeks postępowania karnego stanowi, że protokół zatrzymania osoby musi zawierać m.in. dane funkcjonariuszy, którzy dokonali tej czynności dzień, godzinę, miejsce i przyczynę zatrzymania z podaniem, o jakie przestępstwo się ją podejrzewa. W protokole zamieszcza się także złożone przez zatrzymanego oświadczenia oraz zaznacza udzielenie mu informacji o przysługujących prawach.

 

Ile trwa zatrzymanie przez policję?

Zatrzymanie przez Policję może nastąpić jedynie na ściśle określony czas. Wynosi on 48 godzin. W tym terminie należy albo zwolnić zatrzymanego, albo skierować do sądu wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania. Zatrzymanie na 48 godzin nigdy nie może zostać przedłużone samodzielnie przez Policję. Tylko sąd ma prawo zdecydować, że zatrzymanie będzie kontynuowane w postaci tymczasowego aresztowania.

Należy również zwrócić uwagę na czas, jaki ma sąd na rozpatrzenie wniosku o areszt. Otóż wniosek ten musi zostać złożony w sądzie w ciągu 48 godzin od zatrzymania. Wówczas rozpoczyna bieg 24-godzinny okres na jego rozpoznanie. W tym czasie zatrzymanego się nie zwalnia. Należy jednak to uczynić od razu, gdy sąd zdecyduje o zwolnieniu.

 

Kiedy należy zwolnić zatrzymanego?

Poza przypadkiem, gdy sąd nie wyrazi zgody na tymczasowe aresztowanie zatrzymanego, jego zwolnienie musi nastąpić, kiedy ustanie przyczyna zatrzymania. Zwolnienie ma prawo nakazać także sąd lub prokurator, który musi zostać poinformowany o każdym przypadku zatrzymania policyjnego. Oczywiście przekroczenie wskazanych powyżej terminów również oznacza konieczność zwolnienia zatrzymanego.

 

Co robić, gdy zatrzyma cię Policja?

Po zatrzymaniu przez Policję należy przede wszystkim pamiętać o prawach przysługujących zatrzymanemu. Zawsze należy z nich korzystać, będąc przy tym stanowczym, ale jednocześnie opanowanym, aby nie pogorszyć swojej sytuacji procesowej. W praktyce najlepszym rozwiązaniem jest skontaktowanie się z doświadczonym adwokatem od spraw karnych, który pomoże zareagować najlepiej do okoliczności konkretnego przypadku.

Nasze wyróżnienia
najlepsi adwokaci Szczecin 2021 oferteo
Nagroda orły prawa Krzysztof Konysz Szczecin
Nagroda 2021 gold Krzysztof Konysz adwokat Szczecin